یکی از مقاصد مهم گردشگری گیلان؛
شمال ما: صومعهسرا یکی از مقاصد مهم گردشگری گیلان، امروز با تالابهای ارزشمند سلکه و سیاهکیشم به جلوهای کمنظیر برای پرندهنگری تبدیل شده و بناهای خشتی و آثار تاریخی این شهرستان روایتگر روزگاران کهن این سرزمین برای گردشگرانی میشود که تاریخ و طبیعت ترجیح جاذبههای سیاحتگردی آنان شده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، شهرستان صومعهسرا با بیش از ۱۲۵ هزار نفر جمعیت، وسعتی معادل ۵۸۸ کیلومتر مربع دارد؛ این شهرستان در ۲۶ کیلومتری مرکز استان واقع شده و از سمت شمال با بندرانزلی، از شرق با رشت، از جنوب با شفت و فومن و از غرب با ماسال همجوار است؛ این شهرستان در قدیم یکی از روستاهای کسماء بود و بنا به نوشتهها نام صومعهسرا میتواند برگرفته از عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری، شیخ عبدالله صومعی باشد؛ این شهرستان به دلیل شرایط آب و هوایی مانند دیگر مناطق گیلان از شرایط مطلوبی برای کشاورزی برخوردار است بطوریکه به عنوان دومین شهرستان کشاورزی استان بشمار میرود.
صومعهسرا از پنج بخش مرکزی شامل دهستانهای کسماء و پیشخان، تولم شامل دهستانهای هندهخاله و تولم، بخش میرزا کوچک جنگلی شامل دهستانهای گوراب زرمیخ و مرکیه، بخش طاهر گوراب شامل دهستانهای طاهر گوراب و اباتر، بخش ضیابر شامل دهستانهای ضیابر و بهمبر تشکیل شده است.
تالاب جاذبه ارزشمند طبیعت صومعهسرا
تالابهای متعدد شهرستان صومعهسرا از جمله جاذبههای ارزشمند طبیعی گیلان به شمار میآیند که علاوه بر ظرفیت گردشگری از منظر اقتصادی، معیشتی و زیستمحیطی نیز اهمیت ویژهای دارند؛ تالابهای این شهرستان زیستگاه گونههای متنوعی از پرندگان مهاجر و آبزیان هستند و هر ساله در فصلهای پائیز و زمستان، پذیرای هزاران پرنده مهاجر از نقاط مختلف دنیا میشوند.
پناهگاه حیات وحش سِلکه با وسعت ۳۶۰ هکتار در قسمت جنوبی تالاب انزلی در محدوده شهرستان صومعهسرا، بخش تولمات و روستای صوفیانده قرار گرفته است؛ سلکه در قسمت جنوبی تالاب انزلی از شمال به تالاب از جنوب به حاشیه مزارع روستاهای هندهخاله و صوفیانده از غرب به رودخانه هندهخاله و از شرق به رودخانه ترابخاله محدود است.
این منطقه حفاظت شده سالانه میزبان پرندگان مهاجر است و یکی از تالابهای با ارزش شمال کشور است که پرندگان هر ساله برای تخمگذاری و تولید مثل به این تالاب زیبا میآیند و تنها مرکز آموزشی زیست محیطی تالاب انزلی در این منطقه واقع شده است.
تالاب هندخاله
تالاب هندخاله یکی دیگر از مهمترین این تالابهاست که در گذشته با تالاب انزلی ارتباط طبیعی داشته و اکنون نیز به دلیل حضور پرندگان مهاجر، مقصدی ویژه برای علاقهمندان به پرندهنگری به شمار میرود.
پرنده نگری در تالاب سلکه
تالاب نرگستان نیز در روستای نرگستان قرار دارد؛ روستایی که در گذشته به عنوان مرکز داد و ستد و محل برگزاری بازارهای هفتگی شناخته میشد؛ این تالاب به دلیل نزدیکی به تالاب انزلی و چشماندازهای طبیعی خود، جایگاه ویژهای در میان گردشگران دارد.
تالاب سیاهکشیم نیز به عنوان بخشی از تالاب بینالمللی انزلی، از مهمترین زیستگاههای پرندگان مهاجر در شمال کشور است که با وسعت قابل توجه و تنوع زیستی فراوان، توجه پژوهشگران و طبیعتدوستان را جلب کرده است؛علاوه بر اینها، تالابهای کوچکتری نیز در سطح شهرستان صومعهسرا پراکندهاند که در کنار فعالیتهای کشاورزی و معیشتی مردم، نقش مؤثری در حفظ تعادل اکولوژیک منطقه ایفا میکنند.
وجود این مجموعه تالابها، صومعهسرا را به یکی از مقاصد مهم گردشگری طبیعی در گیلان تبدیل کرده است؛ ظرفیتی که میتواند در کنار جاذبههای تاریخی و فرهنگی، سهم بسزایی در رونق گردشگری این شهرستان داشته باشد.
بناها و آثار تاریخی با قدمت ۱۲۰۰ساله گسکر
مناره گسکر؛ این مناره که با آجر بنا شده مربوط به عصر سلجوقی است؛ منارهای بسیار باشکوه و زیبا که با صومعهسرا حدود ۹ کیلومتر فاصله داشته و در جاده مسیر شاهعباسی قرار دارد و از برجستهترین آثار تاریخی استان گیلان محسوب میشود؛ ارتفاع مناره آجری گسکر در ابتدا ۳۰ متر بوده و طی سالهای متمادی بر اثر عوامل طبیعی حدود پنج متر از مناره فرو ریخته و با زلزله سال ۶۹ در گیلان سیزده متر دیگر از این مناره خراب شده است؛ در حال حاضر ۱۲ متر از مناره سالم مانده و قابل مشاهده است.
در سال ۱۳۸۲ به دلیل حفاظت از این اثر ارزشمند تاریخی بخشهایی از مناره ترمیم شده و در بالای مناره نقوشی هندسی برای تزئین آن وجود داشته که امروزه چیز زیادی از آنها باقی نمانده است؛ این بنا ۲ نورگیر داشته که یکی از آنها در ارتفاع شش متری مشاهده میشود.؛شهر تاریخی «گسکر» نمادی از تمدن و تاریخ کهن استان گیلان است که شهر هفت دغنان در آن واقع شده است ویرانهها و خرابههای بجا مانده این شهر تاریخی از یک قدمت حداقل هزار و ۲۰۰ ساله دارد؛ این شهر تاریخی در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر رشت و ۲۵ کیلومتری شهرستان صومعهسرا در غرب گیلان واقع شده است.
این محوطه تاریخی نخستین بار توسط باستان شناسان در سال ۱۳۸۲ شناسایی و گمانه زنیهای آزمایشی متعددی در همان سال به مرکزیت محدوده مقبره سیده کلثوم، معروف به «امامزاده حوری سو» برای تعیین محدوده شهر انجام شده است؛ باستان شناسان گیلانی بقایایی از یک گورستان دوره اسلامی را در این منطقه شناسایی کردند که اجساد این گورستان به صورت نامنظم دفن شده بودند که بنا به فرضیه باستان شناسان این امر به دلیل وقوع حادثهای چون زلزله، بیماری و یا جنگ اتفاق افتاده است؛ در سال ۸۲ پرونده ثبتی این محوطه آماده شد و ۶۰ هکتار از آن که بقایای یک شهر تاریخی را در برداشت در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
پلهای خشتی این شهر مربوط به دوره صفویه هستند که بر روی رودخانه بهمبر بنا شدهاند؛ در این شهر دو حمام مربوط به زمان صفویه وجود دارد که مساحتی حدود ۴۰۰ متر مربع را در بر گرفتهاند؛ این حمامها طبق اصول کامل مهندسی ساخته شدهاند و حاکی از پیشرفت علم و صنعت در این شهر هستند؛ بنای یکی از این حمامها که به حمام هفت دغنان معروف است سالم مانده و میتوان جزئیات معماری گسکر را در آن مشاهده کرد.
مسیر این شهر تاریخی به سبب طبیعت بکر و دست نخوردهاش، در بین طبیعتگردان به عنوان مسیر گردشگری شهرت یافته است.
مناره گسکر
پلهای خشتی
پل خشتی گاز روبار و مرغانه پرد یا پل خطیبان از جمله پلهای تاریخی شهرستان صومعهسرا هستند که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است؛ معماری این پلها به دوره قاجار برمی گردد و در ساخت آنها از ساروج استفاده شده است.
پل گازروبار در حاشیه شرقی شهرستان صومعه سرا، در راستای جاده اصلی این شهر به سمت شهر رشت و روی رودخانهای به همین نام قرار دارد و در سال ۱۳۷۵ و با شماره ۱۷۸۱ به ثبت رسیده است.
بسیاری از مردم تصور میکنند این پل همان پل گوراب تولم است چرا که اطلاعات و بهخصوص معماری و طراحی آنها شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارد با این حال تفاوت در شماره ثبت آنها در فهرست آثار ملی کشورمان نشان میدهد که این پلها کاملا جدا و در دو نقطه متفاوت قرار گرفتهاند.
بسیاری از محققان معتقدند قدمت این پل مربوط به دوره قاجار است اما نظر برخی دیگر این پل را به دوره صفوی منتصب میکنند؛ روگذر این پل از هر سو شیب ملایمی به سمت مرکز آن دارد که متناسب با ارتفاع طاق های جناغی شکل طراحی شده است.
پل خشتی گازروبار
پل خشتی گوراب تولم یکی از جاذبههای دیدنی صومعهسرا است؛ این پل یادگاری به جا مانده از دوران قاجار است و به دلیل شباهت زیاد این پل به تخم مرغ مردم محلی به آن مرغانه پرد میگویند.
طول این پل ۱۷ متر و عرض آن به سه متر میرسد و قوس جناغی خاصی دارد؛ یکی دیگر از ویژگیهای این پل سنگ فرش زیبایی است که بر کف گذرگاه آن به چشم میخورد اما قسمتهای زیادی از این سنگ فرش در اثر گذر زمان و رفت و آمدهای زیاد وسایل نقلیه از بین رفته است.
پل خشتی گوراب تولم روستاهای گوراب و خراط محله را به هم متصل میکند و از شهر تولم حدود پنج کیلومتر فاصله دارد؛ این پل در ۱۵ آبان سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
اماکن مذهبی و زیارتی شهرستان صومعه سرا
بقاع متبرکه و اماکن زیارتی صومعه سرا مانند اغلب شهرستانهای استان گیلان میزبان خیل زائرانی است که برای زیارت به این اماکن متبرکه سفر میکنند؛یکی از این اماکن مذهبی با قدمت تاریخی منزلی متعلق به خاندان رضوی ضیابری است.
خانه تاریخی رضوی ضیابری با قدمتی حدود ۲۰۰سال در ۲۲مرداد ۱۳۸۴ و به شماره ۱۳۲۲۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است؛ این خانه در روزهای منتهی به عاشورا و تاسوعا و تا سوم امام بهروی دوستداران اهل بیت باز است.
خانه تاریخی آیت الله ضیابری
در گوشه و کنار شهرستان صومعه سرا مساجد قدیمی، بقاع متبرکه، درختان کهنسال و حمامهای قدیمی وجود دارد که زائران و بینندگان بسیاری را همه ساله به سوی خود جلب میکنند؛ بقعه سید جعفر، سید ابراهیم، سیدزکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع)، بقعه فلاحآباد (سه تن از نوادگان امام رضا(ع)) در آنجا مدفون هستند؛ بقعه سید ابراهیم و سید حسین از نوادگان امام حسین(ع)، بقعه سیدحمزه و سید سلیمان، بقعه عینعلی و زینعلی، بقعه سید ابراهیم، سید عبدالله، بقعه سیدعباس و بقعه سیدنساء مادر شیخ عبدالقادر گیلانی و دختر عبدالله صومعی در این شهرستان واقع شده است.
بازارهای محلی
یکی دیگر از جاذبههای خاص شهرستان صومعهسرا، بازارهای محلی آن است که هر هفته در روزهای مشخصی برگزار میشود و از جلوههای فرهنگی و اقتصادی این منطقه به شمار میرود؛حضور در این بازارها علاوه بر خرید مایحتاج روزانه، فرصتی برای لمس فرهنگ و سنتهای بومی مردم گیلان است؛ عطر سیر ترشی، ماهی تازه و دیگر خوراکیهای محلی در فضای بازار، حال و هوایی متفاوت ایجاد کرده و به آن شور و نشاطی ویژه میبخشد.
بازار هفتگی صومعهسرا به ویژه در روزهای یکشنبه، محلی برای عرضه محصولات کشاورزی، صنایعدستی و غذاهای سنتی است و گردشگران میتوانند با مراجعه به این بازار، تجربهای ماندگار از فرهنگ محلی و زندگی روزمره مردم منطقه ثبت کنند.
بازار محلی صومعهسرا
غذاها و سوغات صومعهسرا
شهرستان صومعهسرا علاوه بر جاذبههای طبیعی و تاریخی، به واسطه تنوع سوغاتیها و صنایعدستی نیز مورد توجه گردشگران قرار دارد؛ در کنار سوغاتیهای رایج استان گیلان، صومعهسرا با تولیداتی همچون ابریشم، محصولات مرواریدبافی و نقاشیهای مینیاتور شناخته میشود که بخشی از فرهنگ و هنر بومی این منطقه را بازتاب میدهند؛در حوزه خوراکی نیز، محصولات محلی مانند نیشکر، کلوچههای سنتی و حلوای ضیابر از پرطرفدارترین سوغاتیهای این شهرستان به شمار میآیند و همواره با استقبال گردشگران روبهرو هستند.
حلوا ضیابری توسط بانوان منطقه ضیابر شهرستان صومعه سرا برای ایام نوروز تولید میشود. ساخت این حلوا به چند قرن پیش باز میگردد و مواد به کار رفته در این حلوا، آرد شکر، مغز گردو، گل بنفشه، گل رُز محمدی، شوید و پونه است.
بانوان صومعهسرایی در حال درست کردن حلوای ضیابری
یکی دیگر از سوغات صومعهسرا سیاه شکر است که از نیشکر میگیرند؛ نیشکر در روستاهای کلسر قاضده و میانده شهرستان صومعهسرا بیش از دیگر روستاهای این منطقه کاشت می شود؛فرآوردههایی چون سرشیره(کف) دوشاب و سیاه شکر از نیشکر بدست میآید؛ سیاه شکر سوغات صومعهسرا است که تولید آن بیش از یک قرن در این مناطق قدمت دارد و در بهبود بیماری یرقان و کم خونی مورد استفاده قرار میگیرد.
تولید شکر قهوهای از نیشکر
وجود این ظرفیتها در کنار طبیعت و تاریخ غنی صومعهسرا، فرصت ارزشمندی برای توسعه گردشگری و معرفی بیشتر این شهرستان به علاقهمندان فرهنگ و صنایعدستی گیلان فراهم کرده است؛شهرستان صومعهسرا با دارا بودن مجموعهای از تالابهای کمنظیر، بناهای تاریخی ارزشمند، بازارهای محلی پررونق، آیینها و جشنوارههای سنتی و همچنین صنایعدستی و سوغاتیهای متنوع، از ظرفیتهای بالایی در حوزه گردشگری برخوردار است.
صومعه سرا را شهرجشنوارهها نامگذاری کردهاند؛ اجرای برنامههای نمایشی و آیینی همچون لافندبازی و رقصهای محلی مورد توجه گردشگران قرار میگیرد؛ این آیینها نه تنها جلوهای از فرهنگ کهن گیلان هستند، بلکه فرصتی برای معرفی ظرفیتهای فرهنگی صومعهسرا در سطح ملی فراهم میکنند.
برگزاری چنین آیینها و بازارهای سنتی، علاوه بر رونق اقتصادی، نقش مهمی در معرفی فرهنگ بومی و جذب گردشگر به این شهرستان ایفا میکند.
«لافندبازی» یکی از نمایشها و بازیهای جذاب عامیانه گیلان است
بنا به تعاریف استادان گردشگری؛ اکوتوریسم (طبیعتگردی) سفری است مسئولانه به مناطق طبیعی که منجر به حفظ محیط زیست شده و موجب بهبود کیفیت زندگی مردم محلی میشود؛ بهتر است طبیعت را درک کنیم و حتی شاید بهتر باشد زیبایی جادههای نو را دریابیم؛ به خود و فرزندانمان بیاموزیم درختان کوچک را بشمرند تا دیدن بیاموزند.
مفاهیم گردشگری در دنیای امروز عمق یافته و گیلان با همه گیراییهای کم نظیرش برای آنانی که از ذوق سفر سرشارند سفرنامهای است بیانتها؛ ازاینرو ایرنا گیلان تلاش کرده در مجموعه گزارشهایی با عنوان «در مسیر باران، آشنایی با جاذبههای گیلان» بمناسبت ۲۷ سپتامبر روز جهانی گردشگری و در پی آن هفته گردشگری در کشور با هدف بالابردن سطح آگاهی در مورد نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشاندادن چگونگی تاثیر این صنعت بر ارزشهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان تنها اشارتی کلی به مقاصدی بارز از شهرستانهای استان برای علاقهمندان به سیاحت گردی داشته باشد.
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت برای " شمال ما " محفوظ میباشد.
طراح و کدنویس " گیل دیزاین "
دیدگاهتان را بنویسید