رسول سعیدی زاده
شمال ما؛
رشت در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه، به عنوان مرکز استان، در جلگه مرکزی گیلان واقع شده است. شهر رشت در وسیع ترین بخش دلتای رودخانه سپیدرود با ارتفاع متوسط هشت متر از سطح دریاهای آزاد، و در فاصله ۳۳۰ کیلومتری شمال غربی تهران و در مسیر راه اصلی قزوین به بندر انزلی قرار دارد. شهرستان رشت از شمال به دریای کاسپین و بندر انزلی، از جنوب به شهرستان رودبار، از شرق به شهرستان های سیاهکل و آستانه اشرفیه و از غرب به شهرستان های فومن، صومعه سرا و شفت منتهی می شود. این شهر در قدیم تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندر انزلی به اروپا به شمار می رفت. مردم آن آریایی نژاد و به زبان گیلکی سخن می گویند.
رشت به سبب ریزش بارانهای ریز (باران ریزه)، به شهرِ باران های نقره ای لقب یافته است. از نظر جغرافیایی آب و هوای رشت و استان گیلان معتدل کاسپین نامیدهاند؛ براساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان هواشناسی، متوسط بارندگی در این شهر در طول سال ۱۳۵ روز است. کمترین بارندگی در ماههای تابستان به خصوص امرداد و بیشترین در ماه های پاییز به ویژه مهر و آبان میباشد؛ ولی گاهی نیز ماههای فروردین، آبان، دی، بهمن و اسفند دارای بیشترین میزان بارندگی در سال است. اکثر روزهای سال بارش باران وجود دارد. گاهی اوقات بارندگی یک هفته یا حتی بیشتر طول میکشد. گاهی نیز در طی هفته، دو یا سه مرتبه باران میآید. باران تنها چیزی است که مردم از صدها قرن پیش با آن کنار آمدهاند. چتر، بارانی (کاپشن ضد آب) و چکمه از ملزومات رفت و آمد اهالی محسوب میشوند. همجواری با دریای کاسپین، وجود رودخانه های فراوان و بارش مداوم باران موجب شد تا این شهر بر روی بستری از آب قرار گیرد.
در زمستان ها اعتدال هوا وجود دارد. کمتر زمستانی دیده شده است که آب ها یخ ببندند یا گل ها پَژمرده شوند؛ براثر تعداد کم روزهای یخبندان، ریزش برفهای سنگین کمتر اتفاق میافتد و اگر هم برودت هوا باعث بارش برف شود، پایداری آن دراز مدت نیست. گاه نیز اتفاق میافتاد گیلان و رشت مورد حمله استثنایی مرکز پُرفشار سیبری، یا دیگر مراکز پُرفشار قطبی قرار می گیرد و آن وقت است که تا دو متر برف می بارد و مردم بدان پیله ورف (برف بزرگ) می گویند.
به خاطر موقعیت جغرافیایی شهر رشت، میزان رطوبت هوا بیشتر از سایر نقاط کشور است. تابستان نقطه اوج رطوبت هوا بوده و وضعیت به گونه ای است که تحمُّل آن برای غیر اهالی دشوار و بلکه غیرمقدور است. تعریق مداوم، یبوست، تب و غیر آن ها، از عوارض این فصل برای مردم غیرمحلی است. از این رو، ضربالمثل «مرگ خایی، بوشو رشت (یا گیلان)» اگر مرگ را دوست داری، به رشت (یا گیلان) برو، از زمانهای گذشته در کشور ایران متداول بوده است.
در بهار و تابستان، از حوالی ظهر تا نزدیک غروب آفتاب، باد خنکی از سمت غرب به شرق وزیدن میگیرد که بدان «گیله وا» و یا گیلوا میگویند. با زرد شدن برگ درختان و خشکی نسبی هوا در فصل پاییز، باد گرمی به نام «گرمیچ یا گرمیش» که به اختصار گرمش می گویند، در منطقه وزیدن میگیرد که با کوچک ترین جرقهای، هکتارها درختان جنگلی و حتی خانه های مردم به آتش کشیده میشود.
برای ارج نهادن به این شهر تاریخی یک روز از سال به نام «روز رشت» نامیده شد. این روز برابر با ۱۲ دی و روزی است که رشت در ۴۶۶ سال پیش به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استان گیلان انتخاب شد. مناسبت این نامگذاری ورود سلطان محمود – نماینده شاه طهماسب صفوی- در روز ۱۲ دی ۹۳۶ خورشیدی به رشت است. از سال ۱۳۹۴ رشتوندان هرساله این روز را با انجام آیینهای مختلف و برپایی همایشهایی در معرفی تاریخ، هویت و فرهنگ غنی این شهر، پاس میدارند. امیداست این سیره پسندیده ادامه داشته باشد.
رسول سعیدی زاده
qubbat@yahoo.com
منتشر شده در روزنامه سوال جواب
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت برای " شمال ما " محفوظ میباشد.
طراح و کدنویس " گیل دیزاین "
دیدگاهتان را بنویسید