شمال ما: محرم در باور مردم گیلان جلوهای از مظلومیت و حماسه قیام عاشوراییان نهضت حسینی(ع) است.
مردم استان گیلان هر ساله در ایام محرم به خاطر مظلومیت حسین(ع) و یاران با وفایش در مبارزه با ظلم و ستم یزیدیان و مصیبتی که بر اهل بیتش روا شد با سر و سینه زدن، یاد و خاطره کربلای حسینی را زنده میکنند. هزاران شیفتهحسینی با شروع ماه محرم، کاروان دل را به هوای کربلا آنچنان روان میکنند که گویی خود از حماسه سازان آن هستند.
شیعیان خاندان عصمت و طهارت همراه با قافله کربلا در این ایام از کربلای دل به معلا میآیند و همراه حسینیان به حماسهای دیگر میپردازند. اعتقاد و باور خاص مردم به حضرت ابوالفضل العباس، علی اکبر، علی اصغر، حربن یزید ریاحی و زنان و کودکان سید شهدا در این ایام و برگزاری آیینهای ویژه سوگواری به نام آنان نمونهای از باورداشتهای مذهبی مردم استان است.
مردم گیلان در دهه اول ماه محرم با حضور در مساجد و حسینیهها و برگزاری مراسم نوحه، مصیبت خوانی و سینه و زنجیرزنی با آیینهای ویژه خود یک بار دیگر حماسه حسینی و مظلومیت اهل بیت را در باور مردم به نمایش میگذارند. آئینهای سوگواری مختلفی در مناطق شهری و روستایی گیلان همه ساله از سوی عزاداران حسینی اجرا میشود که ریشه در فرهنگ دینی مردم این استان دارد.
آمادهسازی مساجد و حسینیهها، علم بندی و سیاه پوش کردن سردر مساجد و معابر و برپایی مجالس روضه خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی از آیینهای ویژه این ماه است. یکی از آیینهای عزاداری در این ماه مراسم ویژه علم بندی است که از یک روز مانده به ماه محرم تا روز هفتم این ماه در مناطق شهری و روستایی استان گیلان با آیینهای خاصی برگزار میشود.
در این مراسم مردم مناطق مختلف با پذیرایی از عزاداران در مساجد و حسینیه ها با تشکیل دستجات مختلف سینهزنی و خواندن نوحه، پرچمهای سیاه را به نشانه عزاداری سیدالشهداء بر بالای سر در مساجد و گنبدهای آن نصب میکنند. این مراسم در دهکده تاریخی ماسوله و شهرستان مذهبی آستانه اشرفیه جلوهای ویژه دارد و هر ساله افراد زیادی برای شرکت در این مراسم به این مناطق مسافرت میکنند.
تشکیل دستجات سینه و زنجیرزنی با شیوههای مختلف دو ضرب، پنج ضرب و سه ضرب بر سینه و پشت نمونهای از عزاداری در این ایام است که با توجه به نوع نوحه و ریتم آن در مناطق مختلف استان اجرا میشود. پخت و توزیع نوعی شیرینی به نام”ککه”یا “کشته” که با آرد و شکر، آب و روغن تهیه میشود در بین عزاداران در روستاها آیین دیگری است که در باور مردم برخی مناطق استان وجود دارد. شربت دهی و نصب منبعهای آب در اطراف مساجد، سطح شهر و مناطق تردد دستجات عزاداری و همچنین پذیرایی از عزاداران در شبهای پایانی دهه اول محرم از دیگر رسوم رایج محرم در گیلان است.
اطعام دهی، پرداخت نذورات، شربت دهی، راهاندازی علم و کتل، دخیل بستن مردم با پارچه سبز بر روی علم ها، حمل پرچمهای سبز با عبارتهای “یا حسین شهید” به وسیله کودکان و نوجوانان و سقاشدن کودکان سیاهپوش با عنوان نذر حضرت علی اصغر(ع) از جمله جلوههای زیبای آیینهای سوگواری در این منطقه است. سقاشدن برخی از کودکان در روز عاشورا با لباس سبز و سربند یاحسین مظلوم و یا عباس از نذورات خانوادههای استان است.
برگزاری مراسم تعزیه خوانی، آتشزدن خیمهها، راهاندازی کاروانهای اسب با سواران سبز پوش و سرخ پوش از دیگر آیینهای سوگواری شهادت سالار شهیدان کربلا و ۷۲تن از یاران با وفایش در گیلان است. جوانان گیلانی نیز در این ایام با حضور فعال و خودجوش و تشکیل هیات علیاکبر و خیمه جوانان بنی هاشم فضای آکنده از معنویت را به نمایش میگذارند. برخی از مناطق استان گیلان به دلیل وجود بارگاه امامزادگان جلوهای دیگر در ماه سوگواری سالار شهیدان دارد.
آرامگاه حضرت سلطان سید جلالالدین اشرف در آستانهاشرفیه، امامزاده هاشم در جاده رشت به رودبار در این ایام مملو از حضور سوگواران اهل بیت است و هر ساله در ماه محرم مردم این استان با راهاندازی دستجات مختلف عزاداری به این مکانها میآیند. تشکیل جلسات وعظ و دعوت از روحانیون برای سخنرانی در منازل، تکایا و مساجد از برنامههای دیگری است که در دهه اول ماه محرم انجام میشود اکثر روستاها و مناطق شهری گیلان در این ایام تا پاسی از شب مملو از حضور دوستداران سالار شهیدان برای برگزاری مراسمهای عزاداری است و آنان با حضور در مساجد، تکایا و راهاندازی دستجات سینه، زنجیر زنی و نوحه سرایی به سوگواری میپردازند.
شکوه و عظمت این مراسم که با نوحه خوانی، مداحی، سینه زنی، زنجیر زنی و شبیه خوانی همراه است، در روزهای تاسوعا و عاشورا به اوج خود میرسد.
رضا علیزاده سرپرست اداره کل میراث فرهنگی در زمینه آیین محرم در گفت و گو با خبرنگار ایسنا گفت: عاشورا به عنوان میراث تشیع در کانون توجه میراث فرهنگی قرار دارد و فعالیتهای این اداره کل در ماه محرم پر رنگتر است چرا که محرم و نهضت عاشورا میراث معنوی ماست.
وی ادامه داد: میراث فرهنگی برخی از رویدادهای مذهبی ویژه ماه محرم استان را به عنوان میراث ناملموس و یا میراث معنوی در فهرست آثار تاریخی کشور ثبت کرده است؛ نظیر مراسم آیین سوگواری کرب زنی و چهل منبر لاهیجان، تاسوعای آقا سید شریف و ظهر عاشورای ضیابر، لذا میتوان با همکاری اداره کل تبلیغات اسلامی به برخی از مراسمهای مذهبی و سوگواریها، غنا و عمق داده و این میراث گرانبها را به نسل حاضر و آینده معرفی کرد.
منبع: ایسنا
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت برای " شمال ما " محفوظ میباشد.
طراح و کدنویس " گیل دیزاین "
دیدگاهتان را بنویسید