​گفت و گو با حسین محجوبی، نقاش و معمار فضای سبز:



شمال ما: شهر‌ها به عنوان بستر زندگی انسان‌ها در گذار از سنت به مدرنیته دچار تغیبر و تحولات بسیاری شد که نه تنها بر سطح کیفی زندگی انسان‌ها تاثیر گذاشت بلکه نیازمند استانداردهای تازه ای در جهت رفع نیازهای مادی و معنوی ساکنانش شد.در این بین تحولات شهری‌، افزایش جمعیت و مسائل ناشی از آن، آسیب های جبران ناپذیری به محیط زیست و اقلیم های طبیعی وارد آورد و کیفیت زندگی انسان ها را تحت الشعاع قرار دهد.در نتیجه ایجاد محیط های مصنوعی همچون پارک ها به عنوان یکی از پارامترهای اصلی شهرسازی مورد توجه بیشتری قرار گرفت.امروزه اهمیت وجود فضای سبز در شهرها به حدی حایز اهمیت است که آن را با تامین بهداشت محیط مکان های مسکونی مقایسه می کنند.فضای سبز شهری در ساختار کالبدی شهرها به عنوان بخش جاندار و شریان های اصلی به منظور توزیع روح و روان سالم زندگی به بخش های بی جان شهر مورد توجه قرار دارند. دیو اولریچ، استاد دانشگاه میشیگان و سردبیر مجله معتبر مدیریت منابع انسانی معتقد است :« مناظر طبیعی،بالقوه تمایل به کاستن میزان استرس دارند در حالی که مناظر ساخته شده موجود، بالفعل نه تنها از بهبود استرس ممانعت نمی کنند، بلکه خود میتوانند سبب استرس شوند».

سرانه فضای سبز رشت از استاندارد لازم برخوردار است

استاندارد فضای سبز در دنیا برای هر فرد ۲۵ متر مربع است.در حالیکه این آمار در ایران برای هر فرد به ۹ متر مربع می رسد.هر چند برای تعیین سرانه فضای سبز باید به پارامترهای مشخصی چون متوسط مساحت مورد نیاز برای یک درخت،ویژگی های اقلیمی،کیفیت محیط زیست و تراکم نفر توجه کرد اما با دقت به این موارد می توان اذعان داشت که سرانه فضای سبز هر شهر شرایط ویژه خود را دارد و نمی توان سرانه فضای سبز یک شهر کویری را با یک شهر شمالی مقایسه کرد؛زیرا این میزان تا حد زیادی به خصوصیات بیوکلماتیک منطقه و اقلیم بستگی دارد.با نگاهی به سرانه فضای سبز تهران می توان به اهمیت این موضوع پی برد.در حال حاضر شهر تهران ۴٫۶ متر مربع برای هر فرد فضای سبز دارد در حالیکه بر اساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهرسازی،سرانه متعارف و قابل قبول فضای شهری در ایران بین ۷ الی ۱۲ متر مربع برای هر فرد است.و این آمار نشان می دهد که آلودگی هوای تهران چرا و چگونه مرز بحران را رد کرده و بر کیفیت مطلوب زندگی شهروندانش تاثیر گذاشته است.اگر تهران را یک اصل قرار دهیم،به راحتی می شود آینده شهرها را متصور شد.به خصوص کلانشهری مثل رشت که در سالهای اخیر به دلیل تراکم بالای جمعیت و همچنین معضل ترافیک با شتاب زیادی میل به سمت شرایط بحرانی دارد.اما خوشبختانه سیاست های درست شهرداری در این حوزه باعث شد،سرانه فضای سبز که در سال ۹۲ به عنوان یکی از نقاط ضعف شهر رشت شناخته می شد،در حال حاضر به نقطه قوت این شهر بدل شود.مساحت فضای سبز رشت بالغ بر ۱۵۳ هکتار و سرانه فضای سبز آن چهار و دو دهم متر مربع بود که با احداث اکوپارک لاکان به مساحت ۴۵۰ هکتار این سرانه به ۱۰ متر مربع برای هر فرد رسید.هر چند به عقیده برخی کارشناسان،توزیع عادلانه فضای سبز در رشت اتفاق نیافتاده و بخش عظیمی از سرانه فضای سبز به تنهایی بر دوش باغ هنر و طبیعت افتاده است.

پتانسیل رودخانه زرجوب و گوهر دشت به منظور توزیع عادلانه فضای سبز

حسین محجوبی، نقاش گیلانی و معمار فضای سبز با اشاره به اینکه سرانه فضای سبز رشت از میزان قابل قبولی برخوردار است، می‌گوید:هر چند طبیعت بخش لاینفک شهرهای شمالی مثل رشت است‌، اما ضرورت عنصر طبیعت در معماری شهری به نسبت بیشتری احساس می شود.یعنی نمی توان رشت را با این شرایط اقلیمی با استانداردهای موجود در استان های دیگر مقایسه کرد.زیرا با افزایش جمعیت و تبعات ناشی از آن،نیاز به فضای سبز بیش از پیش احساس می شود تا از یک سو افزون بر سلامت جسمانی،موجب آرامش روان و ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان شود و از سوی دیگر در جهت ارتقای سطح بصری ،هویت سازی و در نتیجه جذب گردشگر موثر باشد.

وی با اشاره به اینکه« باغ هنر و طبیعت » می تواند به یکی از اقدامات درخشان و ارزنده شهرداری بدل شود،افزود:این اقدام شهرداری جای بسی تقدیر دارد و نشان از آینده نگری و نگاه هوشمندانه شهردار رشت نسبت به معضلات زیست محیطی و پیامدهای افزایش جمعیت دارد.چنین پارکی اگر با معیارهای هنری و زیبایی شناسی منطبق بر شرایط اقلیمی طراحی شود،می تواند تبدیل به یک پارک ملی شده و در جهت توسعه پایدار شهر رشت نیز مفید باشد.همچنین همانطور که همگان استحضار دارند، شهر رشت با وجود رودخانه زرجوب و گوهر رود از پتانسیل بالقوه ای برای توزیع عادلانه فضای سبز و احداث تفرجگاه برخوردار است.و با آزادسازی حریم رودخانه و ایجاد فضای سبز،نه تنها سرانه فضای سبز رشت ارتقاء می یابد بلکه خدمات به شکل عادلانه تری توزیع می‌شود.

طراح پارک ساعی تهران، با اشاره به تراکم بالای جمعیت و افزایش بهای زمین در رشت،خاطر نشان کرد:احداث پارک های محله ای و منطقه ای،احداث فضاهای ورزشی و تفرجگاه های کوچک در محلات یک راهکار ضروری در برابر این معضل است.بدون شک پارک های محله ای نقش بسزایی در اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و همچنین ایجاد شور و نشاط برای ساکنانش دارد.

محجوبی در خصوص بازآفرینی سبزمیدان و انتقاداتی که از سوی برخی نسبت به آسیب رساندن به هویت و بافت تاریخی این میدان عنوان می شود،اظهار داشت:نباید نسبت به تغییرات موضع گیری کرد.تغییر و تحول بخشی لاینفک در حوزه شهرسازی بشمار می رود و نمی شود صرفاً به بهانه حفظ هویت و تاریخ دست روی دست گذاشت و شاهد تخریب روز افزون آن شد.بلایی که بر سر بسیاری از میراث فرهنگی و ابنیه های تاریخی ما آمده است.هر تغییری مطلقاً بد نیست،همانطور که مطلقاً خوب نیز.به نظر بنده بازآفرینی سبزمیدان،می تواند اقدامی مناسب در جهت ارتقاء سطح بصری و زیبایی شناسی این میدان تاریخی و همچنین حفظ و پر رنگ تر کردن هویت آن باشد.اما همه این ها منوط به نوع طراحی و اندیشه ایست که پشت کار قرار دارد.طراحی این میدان باید بر اساس شاکله اصلی و بافت تاریخی اش باشد تا با ایجاد یک فضای مدرن بتواند یادآور خاطرات و هویت گذشته اش باشد.

وی با تاکید بر وجود طرح جامع شهری‌، می‌افزاید: در شکل گیری معنای هویت‌سازی در شهرسازی مدرن، مطالعه پیشینه و تاریخ آن منطقه حایز اهمیت است و در این میان مجسمه ها و آثار هنری و ویژگی های معماری می تواند نقش پر‌رنگی در هویت مندی فضا ایفا کند. بنابراین مجسمه های شهری می تواند در شکل گیری و همسویی با هویت موجود در فضا موثر باشد.به عنوان مثال قرار بود موزه هنرهای معاصر در سال ۵۷ در شهر رشت احداث شود که متاسفانه به دلیل بی توجهی مسئولین تا به امروز این مهم اتفاق نیافتاد.با توجه به اینکه گیلان از دیرباز در عرصه هنرهای تجسمی پیشگام بوده است نه تنها این نیاز بیش از پیش احساس می شود،بلکه می توان از این پتانسیل در راستای معماری شهری و استفاده مجسمه های شهری به منظور هویت مندی مناطقی مثل سبز میدان یا پارک‌ها بهره‌مند شد.

 

 

منبع: گیلان امروز، محمد غلامی‌پور

 


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *