یکی از کهن‌ترین سکونت‌گاه‌های گیلان؛



شمال ما: روستای تاریخی «بویه» در شهرستان املش واقع در شرق گیلان یکی از کهن‌ترین سکونت‌گاه‌های استان است که با خانه‌های کاهگلی چندصد ساله، مناظر طبیعی بکر و گورستان‌هایی مربوط به عصر آهن جلوه‌ای از تمدن و معماری اصیل شمال ایران را در خود جای داده است.

 

به گزارش خبرگزاری ایرنا، روستای تاریخی بویه از توابع دهستان سُمام بخش رانکوه شهرستان املش است این روستا در جنوب املش و شرق دیلمان در ارتفاع یک هزار و ۴۳۰ متری از سطح دریا قرار دارد و فاصله آن تا املش حدود ۵۴ و تا دیلمان ۳۰ کیلومتر است.

بویه از سه مسیر اصلی قابل دسترسی است که مسیر اول جاده املش بلوردکان خصیل دشت – تماجان، مسیر دوم: رحیم آباد، زیاز و شوک و مسیر سوم: اسپیلی چاکرود- ملکوت به بویه است این روستای تاریخی در دامنه غربی کوه مستان قرار دارد که به دره چاکرود سرچشمه پلرود منتهی می‌شود.

دهستان سمام در بخش رانکوه شهرستان املش استان گیلان از روستاهای کوچکی چون ملکوت، امام و بویه(خاستگاه آل بویه) تشکیل شده که بویه یکی از روستاهای بکر و زیبای این دهستان است که قدمت بسیار زیادی دارد و حتی در این منطقه خانه‌هایی با چندصد سال قدمت وجود دارد و معماری خانه‌ها و بناهای روستای بویه بومی است و با مصالح چوب، گل و سنگ به صورت لت سر ساخته شده‌اند و با تصمیم میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان بویه به عنوان روستای هدف گردشگری شناسایی و معرفی شد که می‌تواند به حفظ و نگهداری بناها و جاذبه‌های آن کمک کند.

روستای بویه دارای ۱۳۰ خانوار است که بیش از ۸۰ خانوار در این روستا سکونت دائمی دارند و درآمد ساکنان این روستا از فروش محصولاتی نظیر فندق، گردو و سایر محصولات کشاورزی و باغی است.

این روستا دارای مناظر طبیعی، خانه‌های کاه‌گلی قدیمی و بسیار زیبایی است که تعداد محدودی از آن‌ها قدمت چند ساله داشته و نوادگان نسل‌های گذشته هنوز در آنجا ساکن هستند که معروفت‌ترین آن، خانه سنگی است که گفته می‌شود تا ۷۰۰ سال قدمت دارد همچنین این روستا به دلیل داشتن گورستان و محوطه‌های باستانی و قبرستان‌های دوره عصر آهن، می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری برای این منطقه باشد تا گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت و تاریخ به این روستا سفر کنند.

گورستان‌های باستانی بویه و احسن کلا، محوطه‌های باستانی زرنشین، خونن‌سر، تلاسر، چشمه‌سر و تپه باستانی کوته‌سر در روستای بویه شهرستان املش از قدمت این روستای زیبای استان گیلان است این محوطه‌های باستانی دارای تمدن چند هزار ساله است، ضمن اینکه محوطه گورستانی بویه با شماره ۱۰۶۳۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

همچنین در محوطه تاریخی «دیلمان خونن سر» که در ۵۰۰ متری روستای بویه قرار دارد آثاری از محل زندگی سفال‌های هندسی دارای نقوش پیدا شده است این محوطه محل سکونت طایفه‌ای از دیلمیان بوده که خانه‌های کاهگلی کوچکی داشتند که قدمت این محوطه به پیش از اسلام و دوره‌های اسلامی می‌رسد.

کشف گورستان‌ و محوطه‌های چند هزارساله

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی املش در خصوص روستای بویه به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بویه به دلیل قرار گرفتن در منطقه ییلاقی دیلمان قدیم، بنا به روایت‌ها با آل بویه ارتباط داشت و تنها روستایی است که با این نام باقی مانده است.

قاسم قنبری افزود: از سوی دیگر کاوش‌های انجام شده حکایت از نشان تمدنی کهن و بسیار قدیمی در این روستا دارد به طوری که در سال ۸۶ با کاوش‌هایی که توسط باستان‌شناسان انجام شد، آثاری متعلق به دوره نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد کشف شد.

وی ادامه داد: همچنین در این روستا محوطه و گورستان‌های باستانی کشف شده که بر این اساس، چندین اثر از دوره اسلامی تا هزار سوم به ثبت ملی رسیدند این امر نشان می‌دهد که این منطقه قدمت بسیار زیادی دارد.

غار بویه

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی املش اضافه کرد: همچنین امامزاده‌ای در این روستا وجود دارد که دارای معماری دوره قاجاریه است و ۲ غار طبیعی هم دارد ضمن اینکه بافت روستایی بویه، جذابیت خاصی دارد و از نظر بینادمسکن و میراث فرهنگی، بافت روستایی بویه بسیار ارزشمند است.

قنبری بیان کرد: از سوی دیگر داخل این روستا خانه‌های زیادی با معماری قدیمی وجود دارد که این خانه‌ها از چوب، گِل، حلب و سنگ ساخته شده‌اند و درب و پنجره آنان نیز چوبی است و به طور کل بافت روستایی بویه حفظ شده و یکی از روستاهای بارز در این خصوص است.

خانه ۷۰۰ ساله در بویه

یکی از جاذبه‌های گردشگری روستای بویه دهستان سمام املش، وجود خانه‌های بسیار قدیمی به خصوص ملکی به نام خانه سنگی است که گفته می‌شود حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد که روی سقف این خانه، سنگ‌های زیادی مشاهده می‌شود و این بنا از کاه‌گل و چوب ساخته شده است.

پیرمردی که ساکن این خانه معروف بود، اظهار کرد: ما چند نسل است که در این خانه زندگی می‌کنیم و پدربزرگ من که «شیخ حمید» نام داشت، زمینی را برای احداث مسجد در روستا وقف کرد که هم اینک این مسجد(جامع) توسعه مناسبی یافته و در ایام محرم پذیرای عزاداران سایر روستاهای همجوار است.

وی که بیش از یکصد سال سن دارد، به خانه‌ای که در آن زندگی می‌کند اشاره کرد و ادامه داد: این خانه حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد و ما چندین نسل است که در این خانه سکونت داریم و به بافت قدیمی آن نیز دست نزدیم و آن را حفظ کردیم که هم‌اینک این ملک معروف به خانه سنگی است، ضمن اینکه یکی از یاران میرزاکوچک که با پدرم دوست بود در این خانه رفت و آمد می‌کرد.

وی به سن خود نیز اشاره و بیان کرد: من در سال ۱۲۹۷ که نوجوان بودم، اداره ثبت احوال راه‌اندازی شده بود و در آن سال توانستم شناسنامه بگیرم که فکر کنم الان حدود ۱۰۵سال سن داشته باشم، البته اجداد ما نیز به دلیل استفاده از غذاهای طبیعی، عُمری طولانی داشتند.

خانه سنگی ۷۰۰ ساله

کم‌سن‌ترین شهید گیلان

این روستای بکر که فاصله زیادی نیز با شهرستان املش دارد، علاوه بر داشتن تمدنی کهن و وجود خانه‌های بسیار قدیمی، دارای یک امامزاده نیز است و همچنین این روستای کوچک دورافتاده در دوران دفاع مقدس، چهار شهید نثار میهن اسلامی کرد که گفته می‌شود شهید «جمشید دادشی» کم سن‌ترین شهید گیلان و حتی کشور متعلق به این روستا است.

رئیس هیات امنای مسجد جامع بویه و پسر عموی این شهید در خصوص «جمشید داداشی» اظهار کرد: این شهید بزرگوار روز اول مهر ماه ۱۳۴۸ در روستای بویه دهستان سمام املش چشم به جهان گشود و در روز اول اردیبهشت ماه سال ۶۱ در عملیات فتح‌المبین به درجه رفیع شهادت رسید.

«حسین داداشی» افزود: شهید جمشید دادشی در دوران کودکی خود جزو برترین‌ها در مکتب‌خانه بود و در فراگیری قرآن نیز استعداد بسیار خوبی داشت؛ با توجه به سن و سال کمی که داشت اما به دلیل خصوصیات اخلاقی و احترامی که برای همه قائل می‌شد، مورد احترام همگان بود.

وی ادامه داد: با توجه به فاصله ۷۰ کیلومتری این روستا تا املش، شهید داداشی ۲ روز طول کشید تا خود را به املش برساند و حتی یک شب در جنگل خوابید اما به هر زحمتی بود خود را به رشت رساند؛ اما به دلیل سن کم، اجازه حضور در جبهه را به وی ندادند اما وی به بهانه اینکه خواهرم در اهواز سکونت دارد به همراه رزمندگان به اهواز رفت اما آنجا متوجه شدند که این شهید گرانقدر خواهر ندارد و برای اینکه خود را به جبهه برساند، ادعا کرد که می‌خواهد نزد خواهرش برود.

پسرعموی این شهید والامقام اضافه کرد: یکی از همرزمانش نیز تعریف می کرد که یک بار محاصره شده بودیم اما یک سرباز از پشت به عراقی‌ها شلیک کرد و باعث شد ما نجات یابیم که این سرباز کوتاه اندام و کم سن و سال، شهید داداشی بود که سرانجام در عملیات فتح‌المبین به شهادت رسید.

رئیس هیات امنای مسجد جامع این روستا بیان کرد: شهید جمشید داداشی زمان شهادتش کمتر از ۱۳ سال سن داشت و کم‌سن‌ترین شهید استان گیلان است و گفته می‌شود که کم‌سن‌ترین شهید کشور نیز است که این هم یکی از افتخارات این روستای قدیمی است که چهار شهید را تقدیم میهن اسلامی کرده که کم‌سن‌ترین شهید نیز از روستای بویه است.

«محمدرضا داوطلب» مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران گیلان نیز با تایید این مطلب اظهار کرد: شهید «جمشید داداشی» با ۱۲ سال و پنج ماه، کم‌سن‌ترین شهید دوران دفاع مقدس استان گیلان و همچنین یکی از کم‌سن‌ترین شهدای دوران دفاع مقدس در کشور است.

مسجد جامع بویه

داداشی در ادامه به مسجد جامع این روستا هم اشاره و اظهار کرد: روستای بویه ۱۳۰ خانوار دارد که بیش از ۸۰ خانوار به طور دایم در این روستای قدیمی سکونت دارند و به دلیل اینکه این منطقه خاستگاه علویان بوده، در مراسم‌ مذهبی، مسجد جامع این روستا پذیرای مردمان سایر روستاهای همجوار است.

وی کرد: به همین دلیل مسجد جامع این روستا توسط قرارگاه پیشرفت و آبادانی و با کمک بنیاد علوی و خیرین از سال ۹۰ بازسازی و گسترش یافت و در مدت ۲ سال و با هزینه ۴۰ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید تا از لحاظ اسکان مشکلی نداشته باشد زیرا هم اینک این مسجد ۳۴۰ متر مربع زیربنا دارد.

وی بیان کرد: همچنین امامزاده‌ای در این قبرستان مدفون است که به امامزاده بویه شهرت دارد؛ یکی از اماکن مذهبی این منطقه بشمار می‌رود که مورد احترام ساکنان بویه و سایر روستاها نیز است.

رئیس هیات امنای مسجد جامع روستای بویه اضافه کرد: بنای این امامزاده دارای دو ایوان، یکی در غرب و دیگری در شمال است که از الگوی معماری بقاع متبرکه گیلان استفاده شده، ضمن اینکه مصالح استفاده شده در ساخت بنا از سنگ، گِل و چوب است؛ بنای این امامزاده ارزش تاریخی دارد و می‌تواند به عنوان یک اثر سنتی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت برسد.

بنا به تحقیق پژوهشگران اگر بخواهیم از گردشگری روستایی تعریف معینی ارائه دهیم، تصمیم به کار غیر ممکنی گرفته‌ایم چرا که هنوز تعریف دقیق و واحدی از این گردشگری بین کشورها وجود ندارد؛ بویژه در نواحی روستایی گیلان که هر کدام از آنها جاذبه‌ای در انواع گردشگری از جمله اکوتوریسم (طبیعت گردی)، گردشگری خوراک و مذهبی است در همین راستا روستای بویه با توجه به آثار مکشوفه در این روستای کهن و همچنین داشتن مناظر بکر، زیبا و غارهای جذاب، وجود امامزاده آل بویه و چندین خانه چندصد ساله غنیمتی برای گردشگران علاقه‌مند به شاخه گردشگری فرهنگی و روستایی محسوب می‌شود.

مفاهیم گردشگری در دنیای امروز عمق یافته و گیلان با همه گیرایی‌های کم نظیرش برای آنانی که از ذوق سفر سرشارند سفرنامه‌ای است بی انتها؛ از این رو ایرنا گیلان تلاش کرده در مجموعه گزارش‌هایی با عنوان «در مسیر باران، آشنایی با جاذبه‌های گیلان» باهدف بالا بردن سطح آگاهی در مورد نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشان دادن چگونگی تاثیر این صنعت بر ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان، تنها اشارتی کلی به مقاصدی بارز از شهرستان‌های استان برای علاقه‌مندان به سیاحت گردی داشته باشد.


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *