سمانه کوهستانی
شمال ما؛
این بنر و نمونه‌های مشابهه‌اش را بارها در اینستاگرام دیده‌ام که دوستان و آشنایان داماد در مراسم عروسی در دست می‌گیرند و با افتخار نمایش می‌دهند؛ تصاویر و نوشته‌هایی که با لحن طنز، ماجرای خواستگاری و ازدواج را روایت می‌کنند و انگار تلاش دارند اهمیت این موضوع را برای زنان برجسته کنند.
در نگاه نخست شاید این بنرها خنده‌دار به نظر برسند، اما وقتی کمی دقیق‌تر به محتوای آن‌ها نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که پشت این جملات به ظاهر خنده‌دار، کلیشه‌های جنسیتی عمیقی نهفته است.
پیام این‌گونه محتواها ساده اما تاثیرگذار است: ارزش یک زن، به توانایی او در جلب توجه و انتخاب شدن توسط مردان گره خورده است. انگار موفقیت نهایی زندگی یک زن در این است که مردان بسیاری او را بخواهند و به دنبال دستیابی و مالکیت او باشند.
این پیام‌ها، به شکلی غیرمستقیم، زنان را در موقعیتی منفعل قرار می‌دهند و از آن‌ها انتظار دارند که به‌جای داشتن هویتی مستقل، همواره منتظر شاهزاده‌ای سوار بر اسب سفید باشند و موفقیت‌ها و دستاوردهای زندگی خود را در تأیید و انتخاب از سوی مردان خلاصه کنند.
در مقابل، مردان نیز در این چارچوب کلیشه‌ای، بار سنگینی را به دوش می‌کشند. از آن‌ها انتظار می‌رود که نقش فعال و تصمیم‌گیرنده را بازی کنند و قدرت و تمام مسئولیت‌های زندگی را یک تنه خود به دوش بکشند.
این ساختار، نه‌تنها زنان را محدود می‌کند، بلکه فشارهای غیرمنصفانه‌ای را به مردان نیز تحمیل می‌کند. طنزی که در این بنرها استفاده می‌شود، شاید برای لحظه‌ای خنده‌دار به نظر برسد، اما در واقع کلیشه‌ها و نابرابری‌های اجتماعی را عادی‌سازی می‌کند. طنز، به‌جای نقد این نگاه‌ها، به آن‌ها مشروعیت می‌بخشد و ادامه حیات آن‌ها را تضمین می‌کند.
خندیدن و به اشتراک گذاری و در نهایت توجه به این پیام‌ها، باعث می‌شود افراد کمتر به محتوای واقعی و تأثیرات آن فکر کنند و ناخودآگاه به تداوم آن دامن بزنند. همچنین باید گفت، این‌گونه پیام‌ها، بازتاب‌دهنده فرهنگ و نگرش جامعه‌ای هستند که در آن، ازدواج نه به‌عنوان یک انتخاب آزادانه، بلکه به‌عنوان یک وظیفه اجتماعی یا نشانه ارزش فردی تعریف می‌شود.
اصلاح این نگاه‌ها و کلیشه‌ها، نیازمند بازاندیشی جدی در مفاهیم هویت، موفقیت و نقش‌های جنسیتی است. باید از خود بپرسیم: آیا زمان آن نرسیده که ارزش انسان‌ها را فارغ از جنسیت یا وضعیت تأهلشان بدانیم؟
«سمانه کوهستانی»
دانش آموخته دکتری جامعه شناسی فرهنگی- دانشگاه گیلان
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت برای " شمال ما " محفوظ میباشد.
طراح و کدنویس " گیل دیزاین "
دیدگاهتان را بنویسید